Kategorie





/02.01.09/ ROK 2008 – był Rokiem Newerlych w Gminie Białowieża
Drukuj
ROK 2008 – ROKIEM NEWERLYCH

Rok 2008 został ogłoszony przez Radę Gminy Białowieża Rokiem Newerlych.





Przypomnijmy ich sylwetki:
Józef Newerly, właściwie Josif  Wilhelmowicz Newerly, Czech z pochodzenia.
Dziadek Igora Newerlego. Był wielkim łowczym cara Mikołaja II. Mieszkał w Zwierzyńcu. Zmarł w lipcu 1914 r. Pochowany na cmentarzu na Woli w Warszawie.

Igor Newerly, właściwie Igor Abramow ur. 24.03.1903 r. w Białowieży, w rodzinie oficera armii carskiej Mikołaja Michajłowicza Abramowa ,kapitana 8 Pułku Estlandzkiego i Teresy z domu Newerly. Jego ojciec zmarł w 1910 r. i pochowany jest w Białowieży. W 1914 r. Igor Newerly wyjeżdza wraz z rodziną w głąb Rosji. W latach 1918 – 1921 działał w Komsomole, z którego wystąpił wraz z grupą kolegów. Studiował prawo na uniwersytecie w Kijowie. Po założeniu kółka socjaldemokratycznego został aresztowany i zesłany do Odessy. Za działalność kontrrewolucyjną został skazany na zsyłkę. Zbiegł z pociągu w Kijowie. Przekroczył granicę w Zbruczu. Przyjechał do Polski w 1924 r. Słabo władał językiem polskim.

W 1925 r. nawiązał kontakt z Januszem Korczakiem, a w 1926 r. został jego sekretarzem i bliskim współpracownikiem. W latach 1932 – 1939 był redaktorem naczelnym Małego Przeglądu – pierwszego na świecie pisma dla dzieci i młodzieży. Mały Przegląd był dodatkiem tygodniowym do Naszego Przeglądu – dziennika mieszczaństwa żydowskiego.
Na łamach prasy debiutował w 1932 r. jako publicysta pod nazwiskiem Jerzy Abramow.
Ożenił się z Barbarą Jarecką. W 1933 r. urodził się jego jedyny syn Jarosław.
W czasie okupacji Newerly działał w podziemiu. Aresztowany w 1943 r. był więziony w obozach koncentracyjnych na Majdanku, w Oświęcimiu, Oranienburgu, Bergen – Belsen.

Po wojnie był współzałożycielem i przewodniczącym (do 1966 r.) Komitetu Korczakowskiego. Pracował w Robotniczym Towarzystwie Przyjaciół Dzieci, był redaktorem pisma dla młodzieży Świat Przygód. W latach 60 był prezesem warszawskiego oddziału Związku Literatów Polskich. W 1965 r.. wraz z innymi literatami, publicystami poprzez wystąpienie do władz w tzw. Memoriale Newerlego podjął walkę o wolność słowa.
W 1966 r. w proteście przeciw szykanom wobec Leszka Kołakowskiego, wystąpił z PZPR. Jego sekretarzem był Jacek Kuroń.
 
Newerly zadebiutował w 1948 r. powieścią Chłopiec z Salskich Stepów. Oto jak Jarosław Abramow – Newerly w swej książce Lwy wyzwolone (Rosner & Wspólnicy ,Warszawa 2006) wspomina literacki debiut ojca : Ostatecznie tata zrezygnował ze swego nazwiska Abramow. Kryła się w tym pewna doza lęku. Pod rosyjskim nazwiskiem czuł się bezpiecznie wśród swoich przyjaciół na Żoliborzu, ale tą książką wychodził na szersze wody. Wciąż pamiętał o swoim życiorysie i wiszącej nad nim groźbie deportacji.(...) Wolał więc na wszelki wypadek podpisać książkę panieńskim nazwiskiem swej matki. Nie kojarzyło się z Rosją i środowiskiem białych emigrantów. To czeskie nazwisko Newrly, rozszerzone w Rosji przez dziadka na Newerly(...).Tata więc podpisał się Igor Newerly.
Igor Newerly zmarł w Warszawie 19.10.1987 r.

Twórczość
1948  Chłopiec z Salskich Stepów
1950  Archipelag ludzi odzyskanych
1952  Pamiątka z Celulozy
1960  Leśne morze
1966  Żywe wiązanie
1978  Rozmowa w sadzie piątego sierpnia
1985  Za Opiwardą, za siódmą rzeką...
1986  Wzgórze błękitnego snu 1986  Zostało z uczty bogów

Nagrody m.in.
1979  Nagroda Prezesa Rady Ministrów za książki poświęcone Januszowi Korczakowi
1979 Międzynarodowa nagroda literacka im. H. Ch. Andersena za książki poświęcone Januszowi Korczakowi
1982  Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski
1983  Medal Sprawiedliwy wśród Narodów Świata przyznawany przez Instytut Yad Vashem w Jerozolimie
1986  Nagroda Kulturalna Solidarności przyznana przez Komitet Kultury Niezależnej za powieść Zostało z uczty bogów
1987  Nagroda im. Janusza Korczaka przyznana przez towarzystwo jego imienia w Giessen .
 
Jarosław Abramow – Newerly syn Igora, urodzony 17.05.1933 r. w Warszawie. Debiutował w 1955 r. na łamach Szpilek. Był jednym ze współzałożycieli Studenckiego Teatru Satyryków (STS), dla którego pisał skecze i piosenki. Redaktor naczelny tygodnika Od nowa (1956). Jego pierwszym zbiorem było Myślenie ma kolosalną przyszłość (1957) – satyry, monologi, skecze pisane dla STS-u. J. Abramow – Newerly to autor dramatów m. in.: Derby w pałacu, Anioł na dworcu, Klik-klak, Darz bór, Maestro, słuchowisk radiowych, kompozytor, autor tekstów piosenek, twórca spektakli i widowisk telewizyjnych. Jego utwory były tłumaczone na kilkanaście języków. Autor powieści m. in. : Alianci, Pan Zdzich w Kanadzie, Nawiało na burzę, Granica sokoła, Młyn w piekarni, Kładka przez Atlantyk, Lwy mojego podwórka – kreśli w niej portrety rodziców, Lwy wyzwolone, Lwy STS-u. Ostatnie powieści mają charakter wspomnieniowy. Pisarz od początku lat 80. mieszka w Warszawie i Toronto.





Honorowy Patronat Marszałka Województwa Podlaskiego nad rokiem 2008  Rokiem Newerlych w Białowieży


Uroczystości inaugurujące rok Newerlych w Białowieży

Ludmiła Osakowicz
Gminna Biblioteka Publiczna
w Białowieży
Wyszukaj


Pogoda

Program realizowany w ramach PO KL Bialowieska Strategia Edukacji
Podlaska Marka Roku 2008
Strona kina Zubr w Bialowiezy
STRONA ZESPOLU  LUX  TL  ZUBR  BIALOWIEZA
Przejazdy Ciuchcia po Puszczy
Bialowieskie Stowarzyszenie Agroturystyczne
Producent wyrobów z Wikliny i Brzozy
Strona Firmy KRESY
Serwis turystyczny na Wrotach Podlasia